7.Sınıf 3.Ünite Kütle Ve Ağırlık Konu Özeti
KÜTLE VE AĞIRLIK
YER ÇEKİMİ KUVVETİ NEDİR?
Yer kürenin üzerinde bulunduğu bütün cisimlere uyguladığı kütle çekim kuvvetine YER ÇEKİMİ KUVVETİ denir. Ünlü bilim insanı Isaac Newton tarafından bulunmuştur. Newton bir elma ağacının altında otururken kafasına bir elma düşer ve yüksekten serbest bırakılan cisimlerin neden yere doğru hareket ettiği sorusunun cevabını bulmaya çalışır. Çalışmaları sonucunda Yer Çekimi Kuvvetini keşfeder.
Yer çekimi Dünya’nın her yerinde yerin merkezine doğrudur.
AĞIRLIK NEDİR?
Yüksekten serbest bırakılan bir cisim yere doğru hareket eder. Cismin yere doğru hareket etmesi cisim üzerine uygulanan net kuvvetin sıfırdan farklı olduğunu gösterir ve yönü yerin merkezine doğrudur. Bu kuvvet Yer çekimidir. Kütleye etki eden yer çekimi kuvvetine AĞIRLIK denir. O halde ağırlık da bir kuvvettir. Kuvvete ait bütün özellikler ağırlık için de geçerlidir.
AĞIRLIK;
- Bir kuvvettir.
- Dinamometre ile ölçülür.
- Birimi Newton’dur.
- “G” ile gösterilir.
KÜTLE VE AĞIRLIK
Günlük hayatta genellikle karıştırılarak birbirlerinin yerine kullanılan bu iki kavram birbirleriyle ilişkili olsa da aynı nicelikler değildir. Kütle bir maddenin miktarını yani sahip olduğu tanecik sayısını ifade ederken Ağırlık ise kütleye etki eden yer çekimi kuvvetini ifade eder.
| KÜTLE | AĞIRLIK |
|---|---|
| Bir cismin sahip olduğu madde miktarıdır. | Cisme etki eden yer çekimi kuvvetidir. |
 Eşit kollu terazi ile ölçülür. |  Dinamometre ile ölçülür. |
| Birimi kilogram veya gramdır.(Kg, g) | Birimi Newton’dur.(N) |
| Büyüklüğü sabittir, ortama göre değişmez. | Büyüklüğü yer çekimine bağlıdır, ortama göre değişir. |
Elimizde bir kavanoz dolusu misket olsun. Kavanozun içinde toplam 100 misket olduğunu düşünelim. Kavanozun kapağını kapatıp önce DÜNYA’ da ardından AY ‘ın yüzeyinde kavanozu Dinamometre ile ölçelim. Dünya ‘da 60N ölçüyorsak Ay’da 10 N ölçüm sonucu elde ederiz. Ay’da yer çekimi Dünya’daki çekimin 1/6’ine eşittir. Bu sebeple kavanozun ağırlığı Ay’da 1/6’e düşer. Fakat kavanozda hala 100 misket vardır ve bu sayı değişmemiştir. Bu örnekte misket sayısını kütleye benzetebiliriz. Nereye giderse gitsin üzerine misket eklenmedikçe veya çıkarılmadıkça değişmez. Fakat ağırlık yer çekimine bağlı olduğu için değişir.
NOT: Uzay boşluğunda yer çekimi etkisi olmadığından ağırlık sıfırdır.
NOT: Kütlesi 1 kg olan cismin ağırlığı dinamometrede yaklaşık olarak 10 N ölçülür. (Dünya’da)
KÜTLE ÇEKİM KUVVETİ
Kütle çekim kuvveti cismin kütlesinin büyüklüğüne bağlıdır. Bu sebeple farklı gezegenlerde kütle çekim kuvveti de farklıdır. 1kg kütleli cisme farklı gezegenlerde farklı çekim kuvvetleri uygulandığı için ağırlığı da değişir. Gök cisminin kütlesi ne kadar fazla ise cisme uyguladığı çekim kuvveti de o kadar fazladır. Ay’ın çekim kuvveti Dünya’nın çekim kuvvetinin 1/6’sına eşittir. Dünyada ağırlığı 600 N olan bir cismin Ay’daki ağırlığı 100 N olur.
AĞIRLIK DÜNYA’DA NERELERDE DEĞİŞİR?
Dünya kendine özgü şeklinden dolayı ekvatorda şişkin ve kutuplarda basıktır. Bu durumda ekvator bölgeleri yerin merkezine daha uzakta iken kutuplar yerin merkezine daha yakındır. Yerin merkezine yaklaştıkça çekim kuvveti artar. Bu sebepten kutuplarda yerin merkezine daha yakın olacağımız için ekvatora göre ağırlığımız artar.
Yer kürenin yüzeyinden yükseklere doğru gidilirse yerin merkezinden uzaklaşmış oluruz. Bu durumda çekim kuvvetinin etkisi azalacağından ağırlığımız da azalır. Yer kürenin yüzeyini deniz seviyesi olarak esas alırsak deniz seviyesinden yükseklere doğru gidildikçe ağırlık azalır.
| DÜNYA’DAKİ KÜTLE | DÜNYA’DAKİ AĞIRLIK | AY’DAKİ KÜTLE | AY’DAKİ AĞIRLIK |
|---|---|---|---|
| 6 kg | 60 N | 6 kg | 10 N |
| 18 kg | 180 N | 18 kg | 30 N |
7.Sınıf 3.Ünite Kütle Ve Ağırlık Konu Özeti
Fenozom’u Takip Edin!
