8.SINIF 4.ÜNİTE KİMYASAL TEPKİMELER


8.Sınıf 4.Ünite Kimyasal Tepkimeler Konu Özeti

KİMYASAL TEPKİMELER

KİMYASAL TEPKİME NEDİR?

Farklı maddelerin birbirleriyle etkileşmesi sonucu kendi özelliklerini kaybederek yeni maddelere dönüşmesidir. Bu etkileşim ile maddeyi oluşturan atomlar değişmez. Bu atomlar arasındaki bağlar koparak farklı atomlar arasında yeni bağlar oluşur. Bu şekilde madde kendi özelliklerini kaybederek yeni maddelere dönüşür. Kimyasal tepkimeler denklem ile gösterilir.

KİMYASAL TEPKİME DENKLEMİ

  • Kimyasal tepkimelerde girenler kısmında bağ kırılımı, ürünler kısmında bağ oluşumu söz konusudur.
  • Tepkimede ok işaretinin yönü tepkimenin gerçekleşme yönünü gösterir.
  • Tepkime devam ederken girenler kısmındaki madde miktarı azalırken, ürünler kısmında yeni oluşan maddelerin miktarı tepkime bitene kadar artmaya devam eder.

KİMYASAL TEPKİMELERDE KORUNAN VE DEĞİŞEN ÖZELLİKLER

1- Kimyasal tepkimelerde atom sayısı her zaman korunur. Girenler kısmında bulunan toplam atom sayısı ile ürünlerde bulunan toplam atom sayısı her zaman eşittir.


2- Kimyasal tepkimelerde atom cinsi korunur. Tepkimeye hangi atomlar girmişse ürünlerde de bu atomlardan oluşan maddeler bulunur.


3- Kimyasal tepkimelerde molekül sayısı her zaman korunmayabilir. Atomlar farklı sayıda yeni moleküller oluşturabilir. Molekül çeşidi korunmaz.


4- Kimyasal tepkimelerde kütle her zaman korunur. Tepkimeye girenlerin kütleleri toplamı ürünlerin kütleleri toplamına eşittir.

KİMYASAL TEPKİMELERDE NELER GÖZLENEBİLİR?

RENK DEĞİŞİMİ

Tepkime esnasında maddenin rengi değişebilir.

KOKU DEĞİŞİMİ

Tepkime esnasında koku değişebilir.

ISI VE ALEV OLUŞUMU

Tepkime esnasında maddenin sıcaklığı artabilir.

GAZ ÇIKIŞI

Tepkime esnasında gaz çıkışı gözlenebilir.

IŞIK OLUŞUMU

Tepkime esnasında ışık oluşumu gözlenebilir.

ÇÖKELTİ OLUŞUMU

Tepkime esnasında dibe katı madde çökebilir.


KİMYASAL TEPKİME KÜTLE GRAFİĞİ

Kimyasal tepkimelerde grafik çizilirken tepkimeye girenlerin miktarı zamanla azalacaktır. Eğer artansız bir tepkime gerçekleşiyorsa grafikte madde miktarı zamanla azalarak sıfır çizgisine iner. Sıfır çizgisine inmeyen grafiklerde o maddenin bir miktarı tepkimeye girmeden artmıştır. Ürünlerde oluşan maddeler ise grafikte sıfırdan başlayarak zamanla miktarı artar. Toplam kütle değişmez.

Yandaki grafikte tepkimeye girenler X ve Y iken, Z üründür. X maddesi tepkimede tamamen tükenmiş fakat Y maddesinin bir miktarı artmıştır. Eğer bu tepkimeye X maddesi eklenirse tepkime devam eder.

TEPKİME TÜRLERİ

1-YANMA TEPKİMELERİ

Tepkimenin girenler kısmında saf halde Oksijen bulunuyorsa bu tepkime yanma tepkimesidir. Hızlı yanma ve yavaş yanma olmak üzere iki türü vardır. Hızlı yanma tepkimelerinde alev oluşumu söz konusudur. Örneğin kömürün yanması, odunun yanması, kağıdın yanması, metan gazının yanması vb. Yavaş yanma tepkimesi ise paslanma yani oksitlenme tepkimeleridir. Örneğin demirin paslanması

2-ASİT-BAZ(NÖTRALLEŞME) TEPKİMELERİ

Tepkimeye asit ve bazın girmesiyle tuz ve su oluşur. Maddeler asitlik ve bazlık durumlarını kaybederek nötr hale gelirler.


8.Sınıf 4.Ünite Kimyasal Tepkimeler Konu Özeti


Fenozom’u Takip Edin!

 ---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
Döndü TOPKAYA                                                                                                                                      Fen Bilimleri Öğretmeni

8.SINIF 4.ÜNİTE FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞİMLER

8.Sınıf 4.Ünite Fiziksel Kimyasal Değişim Konu Özeti

8.Sınıf 4.Ünite Fiziksel Kimyasal Değişim Konu Özeti

FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞİM

Maddede meydana gelen değişimler maddenin yapı taşları olan taneciklerinde değişiklik oluşturup oluşturmamasına göre iki grupta incelenir.

1-FİZİKSEL DEĞİŞİM

Maddenin tanecik yapısı değişmeden sadece görünümünde meydana gelen değişimdir.

  • Kesme
  • Ezme
  • Rendeleme
  • Parçalama
  • Kırılma
  • Yırtılma
  • Hal değişimleri(erime,donma,buharlaşma vs..)
  • Çözünme
Atomlar arası bağlar kopmaz, tanecik yapısı değişmez. Sadece moleküller arası bağlar koparak tanecikleri arasındaki mesafe değişebilir.( Hal değişimleri)
8.Sınıf 4.Ünite Fiziksel Kimyasal Değişim Konu Özeti
Atomlar arasındaki bağlar kopmadan tanecikler birbiri içerisinde dağılabilir.(çözünme)
8.Sınıf 4.Ünite Fiziksel Kimyasal Değişim Konu Özeti
Tanecik yapısı değişmez fakat tanecik grupları birbirinden ayrılabilir.
( kırılma,yırtılma,parçalanma vb.)

ÖRNEKLER;

  • Kağıdın yırtılması
  • Buğdayın un haline gelmesi
  • Yoğurttan ayran yapımı
  • Havucun rendelenmesi
  • Buzun erimesi
  • Işığın kırılması ve renklerine ayrılması
  • Mumun erimesi
  • Tereyağının erimesi
  • Camın kırılması
  • Toz şekerin pudra şekeri haline getirilmesi
  • Şekerin ve tuzun suda çözünmesi
  • Mürekkebin suda yayılması
  • Salatanın karıştırılması
  • Peynirin dilimlenmesi
  • Odunun kesilmesi veya şekil verilmesi
  • Alkolün suda çözünmesi
  • Sarımsağın ezilmesi
  • Kumaşın kesilmesi
  • Kasenin parçalanması
  • Saçın kesilmesi
  • İyotun süblimleşmesi

2-KİMYASAL DEĞİŞİM

Maddenin tanecik yapısı değişerek tamamen başka bir maddeye dönüşmesi olayıdır.

  • Yanma
  • Paslanma
  • Küflenme
  • Çürüme
  • Kızartma
  • Pişme, haşlanma
  • Mayalanma
  • Ekşime, bozulma
Atomlar arasındaki bağlar koparak yeni atomlarla bağ oluşabilir ve tanecik yapısı değişir.
8.Sınıf 4.Ünite Fiziksel Kimyasal Değişim Konu Özeti
Atomlar yeni atomlarla bağ yapabilir.
8.Sınıf 4.Ünite Fiziksel Kimyasal Değişim Konu Özeti
Tanecik yapısı ve bağlar değişmiştir.

ÖRNEKLER;

  • Odunun, kömürün yanması
  • Yemeğin bozulması
  • Limonun küflenmesi
  • Yumurtanın haşlanması
  • Patatesin kızartılması
  • Demirin paslanması
  • Mumun yanması
  • Kağıdın yanması
  • Yemeğin pişmesi
  • Sütten yoğurt, peynir yapımı
  • Turşu yapımı
  • Hamurun mayalanması
  • Üzümden sirke yapılması
  • Şekere sülfürik asit dökülmesi
  • Üzümden şarap yapılması
  • Arpadan bira yapılması
  • Meyvenin çürümesi
  • Çaya limon sıkılması
  • Saçın beyazlaması, boyanması
  • Fotosentez ve solunum olayları
  • Sütün ekşimesi
  • Çimentodan beton yapımı
  • Sirke ile karbonatın karıştırılması

8.Sınıf 4.Ünite Fiziksel Kimyasal Değişim Konu Özeti



Fenozom’u Takip Edin!

 ---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
Döndü TOPKAYA                                                                                                                                      Fen Bilimleri Öğretmeni

8.SINIF 3.ÜNİTE SIVILARDA BASINÇ

8.SINIF 3.ÜNİTE SIVILARDA BASINÇ

SIVI BASINCI

SIVI BASINCI

Sıvılar akışkan olmalarından dolayı bulundukları kabın şeklini alırlar ve yerçekiminin etkisiyle kabın sadece tabanına değil tüm yüzeylerine basınç uygularlar.

SIVI BASINCI NELERE BAĞLIDIR?

  1. SIVININ DERİNLİĞİ
  2. SIVININ CİNSİ(YOĞUNLUĞU)
  3. YER ÇEKİMİ İVMESİ

SIVI BASINCINI ETKİLEYEN DEĞİŞKENLER

1-SIVI BASINCI-DERİNLİK İLİŞKİSİ

U borusundaki sıvı farkı az
  1. BAĞIMLI DEĞİŞKEN: SIVI BASINCI
  2. BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN: DERİNLİK
  3. KONTROLLÜ DEĞİŞKEN: YOĞUNLUK, YER ÇEKİM İVMESİ

Yoğunluğu aynı olan sıvılardan derinliği fazla olanın sıvı basıncı fazladır. Yer çekimi ve yoğunluk sabit tutulduğunda derinlik arttıkça sıvı basıncı artar.

U borusundaki sıvı farkı fazla

1-SIVI BASINCI-YOĞUNLUK İLİŞKİSİ

su
  1. BAĞIMLI DEĞİŞKEN: SIVI BASINCI
  2. BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN: YOĞUNLUK
  3. KONTROLLÜ DEĞİŞKEN: DERİNLİK, YER ÇEKİM İVMESİ

Derinliği aynı olan sıvılardan yoğunluğu fazla olanın sıvı basıncı fazladır. Yer çekimi ve derinlik sabit tutulduğunda yoğunluk arttıkça sıvı basıncı artar.

cıva

DERİNLİK ARTARSA BASINÇ ARTAR

yoğunluk sabit

YOĞUNLUK ARTARSA BASINÇ ARTAR

dsu > dsıvı yağ derinlikler eşit
NOT: Sıvı basıncı kabın şekline, kabın boyutuna veya sıvı miktarına bağlı değildir.(Derinlik ve yoğunluk sabit oldukça)

PK = PL = PM =PN = PP

BİLEŞİK KAPLAR

K=L=M=N=P

Şekilleri ve kalınlıkları farklı olan kapların tabanlarının birleştirilmesi elde edilen kaplara denir. Kap tabanındaki her noktada basınç eşit olacağından kaplardaki sıvı seviyeleri de aynı olur. Kaplardan birine su eklenirse sıvı akışı diğer kaplarda da eşit olana kadar devam eder. Bu özellik şehirlerdeki su depolarında kullanılmıştır. Su depoları şehirdeki yüksek binaların en üst katına kadar suyun rahatça çıkabilmesi için şehir seviyesinden yükseklere kurulur. Su deposundan yüksekte bulunan binalara su çıkarılması için ek pompa gereklidir.

PASCAL PRENSİBİ

Kapalı bir kapta bulunan sıvıya uygulanan basınç kabın iç yüzeyinin ve sıvının her tarafına aynen iletilir. (Blaise Pascal)

GÜNLÜK HAYATTA PASCAL PRENSİBİNDEN YARARLANILARAK NELER YAPILMIŞTIR?

8.Sınıf 3.Ünite Sıvılarda Basınç Konu Özeti


Fenozom’u Takip Edin!

 ---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
Döndü TOPKAYA                                                                                                                                      Fen Bilimleri Öğretmeni

8.SINIF 3.ÜNİTE KATILARDA BASINÇ

8.SINIF  3.ÜNİTE KATILARDA BASINÇ

KATI BASINCI


BASINÇ NEDİR?

Birim yüzeye uygulanan dik kuvvete basınç denir. Kuvvetin yüzey alanına oranı katı basıncını bulmamızı sağlar. Kuvvetin birimi Newton( N) , yüzey alanının birimi metrekare(m2 )olarak alındığında basıncın birimi Pascal( Pa) olur.

KATI BASINCINI ETKİLEYEN DEĞİŞKENLER

1-KATI BASINCI – KUVVET İLİŞKİSİ

  1. BAĞIMLI DEĞİŞKEN: KATI BASINCI
  2. BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN: KUVVET(AĞIRLIK)
  3. KONTROLLÜ DEĞİŞKEN: YÜZEY ALANI

Katılarda yüzey alanı değişmeden kuvvet(ağırlık) artırılırsa katı basıncı aynı oranda artar.

1-KATI BASINCI – YÜZEY ALANI İLİŞKİSİ

  1. BAĞIMLI DEĞİŞKEN: KATI BASINCI
  2. BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN: YÜZEY ALANI
  3. KONTROLLÜ DEĞİŞKEN: KUVVET(AĞIRLIK)

Katılarda kuvvet(ağırlık) değişmeden yüzey alanı artırılırsa katı basıncı aynı oranda azalır.

NOT: Kuvvet(ağırlık) ile yüzey alanı aynı oranda azalıyor veya artıyorsa katı basıncı değişmez.

GÜNLÜK HAYATTA BASINCI ARTIRMAYA YÖNELİK ÖRNEKLER

KATI BASINCINI ARTIRMAK İÇİN:

  1. KUVVET ARTIRILMALI
  2. YÜZEY ALANI AZALTILMALI
  • Kesici aletlerin bir yüzü bilenerek yüzey alanının küçültülmesi ile basınç artar.
  • Futbolcu kramponlarında alt tarafın dişli olması basıncı artırır.
  • Topuklu ayakkabıda topuk kısmın da yüzey alanı küçük olduğu için basınç fazladır.
  • Lastiklere zincir takılması yüzey alanını küçülterek basıncı artırır.
  • Sivri uçlu aletlerde yüzey alanı küçük olduğundan basınç fazladır.

GÜNLÜK HAYATTA BASINCI AZALTMAYA YÖNELİK ÖRNEKLER

KATI BASINCINI AZALTMAK İÇİN:

  1. KUVVET AZALTILMALI
  2. YÜZEY ALANI ARTIRILMALI
  • Leken denilen kar ayakkabılarında yüzey alanı büyük olduğundan basınç az olur.
  • Traktörlerin tekerlerinin büyük olması basıncı azaltır.
  • Tır ve kamyonların çok sayıda tekerinin olması yüzey alanını artırarak basıncı azaltır.
  • İş makinelerinin paletli tekerleri yüzey alanını artırarak basıncı azaltır.
  • Ağır hayvanların ayak tabanlarının geniş olması basıncı azaltır.

8.Sınıf 3.Ünite Katılarda Basınç Konu Özeti



Fenozom’u Takip Edin!

 ---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
Döndü TOPKAYA                                                                                                                                      Fen Bilimleri Öğretmeni

8.SINIF 2.ÜNİTE BİYOTEKNOLOJİ

8.SINIF 2.ÜNİTE BİYOTEKNOLOJİ

BİYOTEKNOLOJİ


BİYOTEKNOLOJİ NEDİR?

İnsan ve çevre sağlığını olumsuz etkilemeyecek yöntemlerle, bilim ve mühendislik alanında çalışmalar yapılarak, biyolojik sistemlerin mal ve hizmet üretiminde kullanılmasıdır.

GENETİK MÜHENDİSLİĞİ NEDİR?

Gen ve DNA yapılarında incelemeler yapan, gen onarımı ve genlerin başka canlılara aktarılması ile ilgili çalışmalar yapan bilim insanlarına GENETİK MÜHENDİSİ denir. Genetik mühendisliğinin çalıştığı en büyük projelerden biri İnsan Genom Projesidir. Bu projede insan DNA ‘sının şifreleri çözülmeye çalışılmakta ve böylece sağlıktan beslenmeye pek çok sorunun çözülmesi hedeflenmektedir.

***Genetik mühendisliği Biyoteknolojinin bir alt dalı olan Moleküler Biyolojinin bir uygulamasıdır. Bu durumda her Biyoteknoloji çalışması Genetik Mühendisliğine ait değildir fakat bütün Genetik Mühendisliği çalışmaları bir Biyoteknoloji çalışmasıdır.***

GENETİK MÜHENDİSLİĞİ ÇALIŞMALARI

1-GEN AKTARIMI

Bir canlıya ait DNA’nın bir bölümünün başka bir canlı DNA’sına aktarılmasına denir.

GEN AKTARIMI ÖRNEKLERİ

  1. Kutuplarda yaşayan bir balıktan alınan soğuğa karşı dayanıklılık geninin domates ve çileğe aktarılarak soğukta yetiştirilmelerinin sağlanması
  2. Petrolü ve organik atıkları parçalayan enzim üretiminden sorumlu genin bakterilere aktarılması ile denizlerdeki kirliliğin bakterilere temizletilmiştir.
  3. Ateş böceklerinden alınan ışık saçma geninin tütün bitkisine aktarılarak ışık saçan tütün elde edilmiştir.
  4. Yapısında A vitamini olmayan pirince bir bakteri ve nergis bitkisinden gen aktarılarak A vitamini üreten pirinç elde edilmiştir.
  5. İnsanlardan alınan ve insülin hormonu üretmekle görevli olan gen bakterilere aktarılarak bakterilerin insülin hormonu üretmeleri sağlanmıştır.
  6. Larvalara karşı zehirli madde üretiminden sorumlu genin bitkilere aktarılarak zararlı böceklere karşı dirençli bitkiler yetiştirilmiştir.
  7. İnsandan alınan genlerin domuzlara aktarılarak insanlar için gerekli organlar domuzlardan elde edilmiştir.

2-GEN TEDAVİSİ(TERAPİSİ)

Kalıtsal veya sonradan edinilmiş bir hastalığın tedavisi için ilgili hücre veya dokulara ait genetik yapının değiştirilmesine dayanan yöntemdir.

GEN TERAPİSİ BASAMAKLARI

  1. Hastalığa neden olan hatalı gen dizilimi ve olması gereken sağlıklı gen dizilimi belirlenir.
  2. Doğru dizilime sahip gen insan için zararlı olmayan bir virüsün DNA’sına aktarılır.
  3. Bu virüs hastalıklı hücreye gönderilir ve sitoplazmaya ulaşan virüs kendi DNA’sını hücreye gönderir. Virüs DNA’sı hücrenin orijinal DNA’sını bloke eder ve kendi DNA’sını hücreye çoğalttırır.
  4. Böylece sağlıklı genin olduğu DNA hücre çekirdeğine ulaşmış olur. Bu DNA ile artık daha önce kodlanamayan protein kodlanmaya başlar ve hücre sağlıklı hale gelir.
  5. Sağlıklı hücre laboratuvar ortamında çoğaltılarak hastaya nakledilir.
  6. Nakil sonucu sağlıklı hücreler hastada bölünerek çoğalır ve hastalık tedavi edilir.

3-KLONLAMA

Seçilen bir canlının veya bir özelliğin, bir organın birçok kopyasının oluşturulmasıdır.

4-DNA PARMAK İZİ

DNA testi olarak bilinir. DNA’daki gen diziliminin çıkarılması işlemidir. Normal parmak izi ile ilişkisi yoktur. Örneğin; bir cinayet vakasında suçlunun olay yerinde düşen bir saç telinden alınan DNA örneği ile suçlunun tespit edilmesi, babalık testi DNA parmak izi ile ilgilidir.

5-ISLAH

Tarım ve hayvancılıkta daha kaliteli ve verimli ürün almak için Biyoteknolojinin kullanılmasıdır.

BİYOTEKNOLOJİNİN YARAR VE ZARARLARI

YARARLARI

  • Oluşabilecek salgın ve bulaşıcı hastalıkların erken teşhisinde ve tedavisinde çok önemli bir rol oynamaktadır.
  • Aşı sektörünün gelişmesini sağlamaktadır.
  • İlaç sektörünün daha da gelişmesi biyoteknolojinin en büyük yararları arasında yer almaktadır.
  • Biyoteknoloji genetik hastalıkların azaltılmasında büyük rol oynamaktadır.Azaltılabildiği gibi önlenebilir genetik hastalıklar biyoteknoloji sayesinde mümkün olabilmektedir.
  • Hastalıklar veya ilaç sektörü dışında tarımdaki verimi arttırmak için de biyoteknoloji önemli bir rol oynamaktadır.
  • Hayvancılığın daha verimli hale gelmesi sağlanmaktadır
  • Gıda zehirlenmelerinin önüne geçilebilmesi biyoteknoloji sayesinde mümkün olmaktadır.
  • Tarımda elde edilen dayanıklı ve verimli ürünler ile ilaç ve gübre kullanımı azaltılabilir.
  • Nesli tükenme tehlikesinde olan canlılar klonlama ile çoğaltılabilir.
  • Çevre kirliliği azaltılabilir.
  • Yapay doku ve organlar üretilebilir.
  • Hormonlar elde edilebilir.
  • Kök hücre elde edilip kullanılabilir.
  • Vitamin tabletleri meyveli yoğurt gibi besinler elde edilebilir.
  • Sebze ve meyvelerin raf ömrü uzatılabilir.
  • A vitaminli pirinç,yüksek proteinli soya gibi besinler üretilebilir.

ZARARLARI

  • Biyoteknoloji taraflı olarak kullanıma çok müsaittir.
  • Biyolojik silah yapımında kullanılmaktadır.
  • Genetiği değiştirilmiş organizmalar sebze ve meyve üretiminde kullanılmasına neden olmaktadır.
  • Biyoteknoloji kullanımı nedeniyle toksik atıklar meydana gelmektedir.
  • Birçok canlının ölmesine ve besin zincirinin bozulmasına neden olmaktadır.
  • Ekosistemin bozulmasına neden olmaktadır.
  • Doğal denge ve döngülerin bozulmasına neden olmaktadır.
  • Biyolojik çeşitliliği azaltabilir.
  • Elde edilen yeni ürünler alerjik reaksiyonlara sebep olabilir.
  • GDO’lu besinler insan sağlığını olumsuz etkilemektedir.
  • Genetiği değiştirilmiş bitkilerle beslenen yararlı kuş ve böcekleri öldürerek doğal dengeyi bozabilir.

ÖZETLE;

Biyoteknoloji, insan, hayvan ve bitki hücrelerinin fonksiyonlarını anlamak ve değiştirmek amacıyla uygulanan çeşitli teknikleri ve işlemleri tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Canlıların iyileştirilmesi ya da endüstriyel kullanımına yönelik ürünler geliştirilmesini, modern teknolojinin doğa bilimlerine uygulanmasını kapsar.

Uygulamalar arasında;

  • İnsan sağlığına yönelik olarak proteinlerin üretilmesi
  • Bazı hormon, antikor, vitamin ve antibiyotik üretilmesi
  • Çok zor şartlara sahip çevrelerde (sıcak, kurak,tuzlu…) yaşayan organizmaların enzimlerini ve biyomoleküllerini saflaştırarak bunların sanayide kullanılması
  • Yeni sebze ve meyve üretimi
  • İnsandaki zararlı genlerin elemine edilmesi
  • Aşı, pestisit, tıbbi bitki üretimi
  • İnsanın zarar görmüş veya işlevini kaybetmiş organ ve dokularının değiştirilmesi için yapay organ ve doku üretimi

8.Sınıf 2.Ünite Biyoteknoloji Konu Özeti


Fenozom’u Takip Edin!

 ---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
Döndü TOPKAYA                                                                                                                                      Fen Bilimleri Öğretmeni
Top