fen bilimleri konu özeti

6.SINIF 2.ÜNİTE DOLAŞIM SİSTEMİ

Döndü Topkaya 2.ÜNİTE, 6.SINIF, KONU ÖZETLERİ , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
6.Sınıf 2.Ünite Dolaşım Sistemi Konu Özeti

6.Sınıf 2.Ünite Dolaşım Sistemi Konu Özeti

DOLAŞIM SİSTEMİ

DOLAŞIM NEDİR?

Besin , oksijen, su ve hormonların hücrelere ulaştırılmasına ve hücrelerden atık maddelerin toplanmasına DOLAŞIM denir. Dolaşım sistemi sayesinde hücrelere ihtiyaç duyduğu maddeler ulaştırılırken, hücrelerde oluşan atık maddeler toplanarak uzaklaştırılması sağlanmış olur. Dolaşım sistemi kalp, damarlar ve kan gibi yapı ve organlardan oluşur.

damarlar gif – Döndü Topkaya

DOLAŞIM SİSTEMİ YAPI VE ORGANLARI

1-KALP

  • Göğüs kafesinin sol tarafında bulunur.
  • Kanı vücuda pompalar.
  • Dört odacıklı yapısı vardır.
  • Üst kısımdaki odacıklar küçük, alt kısımdaki odacıklar büyüktür.
  • Üst odacıklarda kanı kalbe getiren damarlar, alt odacıklarda ise kanı kalpten vücuda dağıtan damarlar bulunur.
  • Üst ve alt odacıklar arasında tek yöne açılan kapakçıklar bulunur.
  • Kalbin sol bölümü ve sağ bölümü arasında bulunan perde sayesinde kirli kan ile temiz kan birbirine karışmaz.
  • Üst odacıklardaki kaslar ile alt odacıklardaki kasların çalışması birbirine zıttır. Üst odacıklar kasılırken alt odacıklar gevşer ve alt odacıklar kasılırken üst odacıklar gevşer. Böylece kanın geçişi sağlanır.
  • Kalbin sağ tarafında kirli, sol tarafında temiz kan bulunur.

Yetişkin bir insanın kalbi 200-300 g civarındadır.

DAMARLAR

Kanın içerisinde dolaştığı ince kanallara DAMAR denir.

ATARDAMAR

  • Kanı kalpten uzaklaştıran damarlardır.
  • Akciğer atardamarı hariç temiz kan taşırlar.

TOPLARDAMAR

  • Vücuttan kanı toplayarak kalbe getiren damarlardır.
  • Akciğer toplardamarı hariç kirli kan taşırlar.

KILCAL DAMAR

  • Atardamar ile toplardamar arasında bulunan ve kanın her yere ulaşması için ince dallara ayrılmış damarlardır.

KAN DOLAŞIMI

BÜYÜK KAN DOLAŞIMI

  • Kanın kalp ile bütün vücut arasındaki dolaşımıdır.
  • Kalpten çıkan temiz kan bütün vücuda dağılır.
  • Dokularda kirlenen kan tekrar kalbe geri döner.

NABIZ

KÜÇÜK KAN DOLAŞIMI

  • Kanın kalp ve akciğerler arasındaki dolaşımıdır.
  • kalpten çıkan kirli kan akciğerlerde temizlenerek kalbe geri döner

Kalbin kasılması sırasında kanın atardamarlara vurması olayına nabız denir. Sağlıklı ve yetişkin bir insanda nabız dakikada ortalama 75 kadardır. Fiziksel aktivitelere bağlı olarak değişir.

TANSİYON

Kanın damarda akarken atardamara uyguladığı basınca denir. Sağlıklı bir insanda büyük tansiyon 120 mm-Hg ve küçük tansiyon 80 mm-Hg’dır.

KAN

  • Damarlarımızın içinde dolaşan hayati sıvıdır.
  • Hücrelere oksijen taşır.
  • Hücrelerdeki atık maddeleri ve karbondioksiti toplar.
  • Vücut sıcaklığını ayarlar.
  • Hormon taşır.

KAN PLAZMASI

Kandan kan hücreleri çıkarıldığında geriye kalan madden kan plazmasıdır. Kan plazmasının %90’ı sudur. Geriye kalan kısmı yağ, hormon, karbonhidrat, protein ve vitamindir.

KAN HÜCRELERİ

ALYUVAR

  • Kırmızı kan hücreleridir.
  • Oksijen ve Karbondioksit taşımada görevlidir.
  • Olgun alyuvarlar çekirdeksiz hücrelerdir.
  • Kırmızı kemik iliği, karaciğer ve dalakta üretilir.
  • Yetişkin ve sağlıklı bir insanda 1 mm3 kanda 3-5 milyon alyuvar bulunur.
ALYUVAR – Döndü Topkaya

AKYUVAR

  • Vücudu mikroplara karşı korur.
  • Beyaz renkli ve çekirdeklidir.
  • Mikropları yok eden antikor oluşturur.
  • Hastalık durumunda sayıları artar.
  • Yetişkin ve sağlıklı bir insanda 1mm3 kanda 5000-7000 akyuvar bulunur.
AKYUVAR – Döndü Topkaya

KAN PULCUKLARI

  • Renksiz ve çok küçük kan hücreleridir.
  • Kanın pıhtılaşmasında görev alır.
  • Yetişkin ve sağlıklı bir insanda 1mm3 kanda 200-300 bin kan pulcuğu bulunur.
KAN PULCUKLARI – Döndü Topkaya

KAN GRUPLARI

Alyuvarların taşıdığı protein farklılığına göre farklı kan grupları vardır. A, B ,0 ve AB olmak üzere 4 çeşit kan grubu vardır. Ayrıca Rh faktörü taşıyanlarda Rh+ , taşımayanlarda Rh- kan grupları oluşur.

Rh faktörüABAB0
+A Rh+B Rh+AB Rh+0+
–A Rh-B Rh-AB Rh-0-

KAN NAKLİ

Kişiler arasında gerçekleşen kan alış verişine KAN NAKLİ denir. Kan nakli yapılacak kişilerin kan grupları aynı olmalıdır.

KAN BAĞIŞI

Sağlıklı kişilerin ihtiyacı olan kişilere kan vermesidir. Ülkemizde kan bağışı işlemlerini Sağlık Bakanlğına bağlı kuruluşlar yürütür.( TÜRK KIZILAY DERNEĞİ)

Kan bağışı ile kişilerin sağlıklı olması sağlanır.

Toplumsal dayanışma sağlanır.

Ölümlerin azalması sağlanır.

6.Sınıf 2.Ünite Dolaşım Sistemi Konu Özeti

---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
—Döndü TOPKAYA                                                                                                                                      Fen Bilimleri Öğretmeni

Fenozom’u Takip Edin!

6.SINIF 2.ÜNİTE SİNDİRİM SİSTEMİ

Döndü Topkaya 2.ÜNİTE, 6.SINIF, KONU ÖZETLERİ , , , , , , , , , , , , , , ,
6.Sınıf 2.Ünite Sindirim Sistemi Konu Özeti

6.Sınıf 2.Ünite Sindirim Sistemi Konu Özeti

SİNDİRİM SİSTEMİ

SİNDİRİM NEDİR?

Besinlerin hücre zarından geçebilecek kadar küçültülmesine SİNDİRİM denir.

FİZİKSEL(MEKANİK) SİNDİRİM

Fiziksel sindirim besinlerin yapı taşlarına ayrılmadan sadece boyutundaki küçülmedir. Kimyasal sindirimi kolaylaştırır.

KİMYASAL SİNDİRİM

Besinlerin hücre zarından geçebilecek kadar küçük parçalara ayrılmasıdır. Kimyasal sindirim ENZİM adı verilen özel yapılarla gerçekleşir.

SİNDİRİM SİSTEMİNİ OLUŞTURAN YAPI VE ORGANLAR

AĞIZ

Sindirim sisteminin ilk organıdır. Besinler dişler ve dil yardımıyla fiziksel olarak parçalanır. Tükrük ile ıslatılır. Tükrükte bulunan enzimler ile Karbonhidratların kimyasal sindirimi başlar.

YUTAK

Ağızda sindirimi başlayan besinleri yemek borusuna iletir. Sindirim gerçekleşmez.

YEMEK BORUSU

Yutaktan gelen besinleri mideye iletir. Sindirim gerçekleşmez.

MİDE

Kasılıp gevşeme hareketi ile besinleri bulamaç haline getirir ve fiziksel sindirim gerçekleşir. Mide özsuyundaki enzimler proteinlerin kimyasal sindirimini başlatır.

İNCE BAĞIRSAK

Sindirim ve emilim olmak üzere iki görevi vardır.Sindirimi başlayan protein ve karbonhidratların kimyasal sindirimi burada tamamlanır. Ayrıca yağların sindirimi de burada başlar ve tamamlanır. Karaciğerde üretilen safra sıvısı incebağırsağa dökülür. Safra büyük yağ moleküllerini küçülterek fiziksel sindirimi sağlar. Pankreas özsuyu ise incebağırsağa dökülerek karbonhidrat, protein ve yağların kimyasal sindirimini tamamlar.İncebağırsağın duvarında bulunan villuslar sindirilmiş besinleri kana geçirir. Bu olaya EMİLİM denir.

KALIN BAĞIRSAK

İnce bağırsakta sindirimi ve emilimi tamamlanan besinlerden geriye kalan atıkların oluşturduğu posa içindeki su, vitamin ve mineraller buradan emilir. Kalan kısım anüse iletilir.

ANÜS

Sindirim kanalının son bölümüdür. Atık maddeler buradan dışarı atılarak vücuttan uzaklaştırılır.

KİMYASAL SİNDİRİM NERELERDE VAR?

BESİNAĞIZMİDEİNCE BAĞIRSAK
KARBONHİDRAT VARYOKVAR
PROTEİN YOKVARVAR
YAĞ YOKYOKVAR

NOT: Fiziksel sindirimde enzimler görev almaz.

Kimyasal sindirimde besinlerin ayrılacağı yapı taşları şu şekildedir;

  • KARBONHİDRATLAR———> GLİKOZ
  • PROTEİNLER————>AMİNOASİT
  • YAĞLAR————> YAĞ ASİDİ VE GLİSEROL
SİNDİRİM SİSTEMİ VİDEO – Döndü Topkaya

SİNDİRİME YARDIMCI ORGANLAR

KARACİĞER

  • Karaciğer hücreleri tarafından üretilen safra sıvısı safra kesesinde toplanır.
  • Safra kesesi özel bir kanalla ince bağırsağa bağlıdır.
  • Safra enzim içermez.
  • Safra büyük yağ moleküllerini parçalar ve küçültür.(Fiziksel sindirim)

PANKREAS

  • Midenin hemen altında yer alan ve yaprağa benzeyen organdır.
  • Pankreastan salgılanan pankreas özsuyu özel bir kanalla ince bağırsağa dökülür.
  • Pankreas özsuyu içerinde karbonhidrat, protein ve yağların kimyasal sindirimini sağlayan enzimler bulunur.
SİNDİRİM SİSTEMİ – Döndü Topkaya

6.Sınıf 2.Ünite Sindirim Sistemi Konu Özeti

---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
—Döndü TOPKAYA                                                                                                                                      Fen Bilimleri Öğretmeni

Fenozom’u Takip Edin!

6.SINIF 2.ÜNİTE DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ

Döndü Topkaya 2.ÜNİTE, 6.SINIF, KONU ÖZETLERİ , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
6.Sınıf 2.Ünite Destek ve Hareket Sistemi Konu Özeti

6.Sınıf 2.Ünite Destek ve Hareket Sistemi Konu Özeti

DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ

DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ

İSKELET SİSTEMİ

KAS SİSTEMİ

İSKELET SİSTEMİ

6.Sınıf 2.Ünite Destek ve Hareket Sistemi Konu Özeti

Yürüme, koşma, oturup kalkma gibi günlük hayattaki aktivitelerimizi gerçekleştirmemizi sağlayan sisteme İSKELET SİSTEMİ denir.

İSKELET SİSTEMİNİN GÖREVLERİ

  • Hareket etme
  • Vücuda şekil verme
  • İç organları koruma
  • Bağlanma yüzeyi oluşturma
  • Kan hücreleri üretme

NOT:Yetişkin bir insanın iskeletinde yaklaşık 206 adet kemik bulunur. Bebeklerde yaklaşık 304 adet kemik bulunur ve büyüdükçe bu kemikler kaynaşır. Kemikler de canlıdır ve kalsiyum , fosfor gibi mineralleri depolar.

İSKELET 3 KISIMDAN OLUŞUR.

  1. BAŞ İSKELETİ: Kafatası ve yüz kemikleri
  2. GÖVDE İSKELETİ: Omurga, göğüs kafesi ve kalça
  3. ÜYELER İSKELETİ: Kol ve bacaklar
6.Sınıf 1.Ünite Destek Ve Hareket Sistemi Konu Özeti
İSKELET dans gif – Döndü Topkaya

KEMİK ÇEŞİTLERİ

UZUN KEMİKLER

  • Boyu eninden fazla olan kemiklerdir.
  • Kol ve bacak kemikleri uzun kemiklerdir.
  • El ve ayak parmak kemikleri içlerinde sarı kemik iliği bulunduğundan ve boyu eninden fazla olduğundan uzun kemiklerdir.

KISA KEMİKLER

  • Enleri boylarına yakın olan kemikleridir.
  • El ve ayak bilek kemikleri ile omur kemikleri kısa kemiklerdir.

YASSI KEMİKLER

  • Eni boyundan fazla olan kemiklerdir.
  • Levha gibi yassı haldedir.
  • Kafatası, göğüs kemiği,kalça ve kürek kemikleri, kaburga kemikleri yassı kemiklerdir.

EKLEMLER

İki veya daha fazla kemiğin birbirine bağlanma noktasına eklem denir.

eklemler gif – Döndü Topkaya

OYNAR EKLEM

  • Hareket yeteneği fazla olan eklemlerdir.
  • Eklem sıvısı kayganlık sağlar.
  • Kol ve bacak eklemleri, diz, dirsek, omuz ve parmak eklemleri

YARI OYNAR EKLEM

  • Hareket yeteneği az olan eklemlerdir.
  • Boyun, bel, sırt ve göğüs eklemleri

OYNAMAZ EKLEM

  • Kemikleri hareket etmeyecek şekilde kaynamış eklemlerdir.
  • Kafatası eklemleri

NOT: Eklem sıvısı tüm oynar eklemlerde yer alır. Bebeklerde kafatası eklemleri tam kaynamış durumda değildir. Büyüdükçe oynamaz eklem haline gelir.

EKLEMLER – Döndü Topkaya

KAS SİSTEMİ

İskeletimiz ile birlikte vücuda şekil ve hareket kazandıran yapıya KAS denir.

ÇİZGİLİ KAS

  • Kemikleri hareket ettiren kaslardır.
  • İstemli çalışırlar.
  • Hızlı kasılıp çabuk yorulurlar.
  • Kol ve bacaklarda bulunur.
  • Hücreleri çok çekirdeklidir.

DÜZ KAS

  • İç organların yapısında bulunan kaslardır.
  • İstemsiz çalışırlar.
  • Yavaş kasılıp yorulmazlar.
  • Hücreleri tek çekirdeklidir.

KALP KASI

  • Kalbin yapısında bulunan kaslardır.
  • İstemsiz çalışır.
  • Hızlı kasılır ama yorulmaz.
  • Mikroskop incelemesinde çizgili yapı gösterir.

KASLAR VE ÇALIŞMA ŞEKLİ

  • Kaslar iskeletimize bağlıdır. Kasların kemiklere bağlantı noktalarına TENDON denir.
  • Kaslarda bulunan lifler kasılıp gevşeyerek kasların hareket etmesini sağlar.
  • Kasılan kas kısalır ve şişkinleşir.
  • Gevşeyen kas incelir ve uzar.
  • Hareketimizi sağlayan kas grupları birbiri ile zıt çalışır. Örneğin kolumuzu yukarı kaldırmak istediğimizde ön taraftaki kas grubu kasılırken arka taraftaki kas grubu gevşer.
  • Kalpte bulunan kaslar devamlı olarak kasılıp gevşer ve kan pompalar.
  • İç organlarımızı oluşturan kaslar sürekli kasılıp gevşeme hareketi yapar.
KASLARIN KASILIP GEVŞEMESİ – Döndü Topkaya

TEBRİKLER KONU ÖZETİNİ TAMAMLADINIZ !

Öğrendiklerinizi pekiştirmek için eğlenceli içeriklerimize göz atmak ister misiniz?

OYUN BULMACA VE MİNİ QUİZLER

6.Sınıf 2.Ünite Destek ve Hareket Sistemi Konu Özeti

---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
—Döndü TOPKAYA                                                                                                                                      Fen Bilimleri Öğretmeni

Fenozom’u Takip Edin!

Fenozom’u takip edin!

5.SINIF 1.ÜNİTE GÜNEŞ DÜNYA VE AY

Döndü Topkaya 1.ÜNİTE, 5.SINIF, KONU ÖZETLERİ , , , , , , , , , , , , , , , , ,
5.Sınıf 1.Ünite Güneş Dünya ve Ay Konu Özeti

5.Sınıf 1.Ünite Güneş Dünya ve Ay Konu Özeti

GÜNEŞ DÜNYA VE AY

GÜNEŞ DÜNYA VE AY

Güneş Dünya ve Ay kendi ekseni etrafında saat yönünün tersi yönde dönme hareketi yaparlar. Dünya dönme hareketinin yanında Güneş etrafında saat yönünün tersi yönde dolanma hareketi yapar. Ay ise hem Dünya etrafında hem de Dünya ile birlikte Güneş etrafında saat yönünün tersi yönde dolanma hareketi yapar.

GÜNEŞ DÜNYA AY – Döndü Topkaya

GÜNEŞ’İN HAREKETLERİ

GÜNEŞ – Döndü Topkaya
  • Güneş kendi ekseni etrafında saat yönünün tersi yönde dönme hareketi yapar.

DÜNYA’NIN HAREKETLERİ

DÜNYA – Döndü Topkaya
  • Dünya kendi ekseni etrafında saat yönünün tersi yönde dönme hareketi yapar.
  • Dünya Güneş etrafında saat yönünün tersi yönde dolanma hareketi yapar.
  • Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönme süresi 24 saattir ve buna 1 gün denir.
  • Dünya’nın Güneş etrafında dolanması 365 gün 6 saatte tamamlanır ve buna 1 yıl denir.

AY’IN HAREKETLERİ

GÜNEŞ DÜNYA AY – Döndü Topkaya
  • Ay kendi ekseni etrafında saat yönünün tersi yönde dönme hareketi yapar.
  • Ay Dünya etrafında saat yönünün tersi yönde dolanır.
  • Ay Dünya ile birlikte Güneş etrafında saat yönünün tersi yönde dolanma hareketi yapar.
  • Ay kendi ekseni etrafında dönme hareketini 27,3 günde tamamlar.
  • Ay Dünya etrafında dolanma hareketini 27,3 günde tamamlar.
  • Ay Dünya ile birlikte Güneş etrafında dolanma hareketini 365 gün 6 saatte tamamlar.
GÜNEŞ DÜNYA AY YÖRÜNGELERİ – Döndü Topkaya

5.Sınıf 1.Ünite Güneş Dünya ve Ay Konu Özeti

---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
—Döndü TOPKAYA                                                                                                                                      Fen Bilimleri Öğretmeni

Fenozom’u Takip Edin!

Fenozom’u takip edin!

5.SINIF 1. ÜNİTE AYIN HAREKETLERİ VE EVRELERİ

Döndü Topkaya 1.ÜNİTE, 5.SINIF, KONU ÖZETLERİ , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
5.Sınıf Ayın Hareketleri Ve Evreleri Konu Özeti

5.Sınıf Ayın Hareketleri Ve Evreleri Konu Özeti

AYIN HAREKETLERİ VE EVRELERİ

AYIN HAREKETLERİ

Ayın 3 farklı hareketi vardır.

  1. Kendi etrafında döner. Ay kendi ekseni etrafında bir tam tur dönüşünü 27,3 günde tamamlar.
  2. Dünya etrafında dolanır. Ay Dünya etrafında bir tam tur dolanmasını 27,3 günde tamamlar.
  3. Dünya ile birlikte Güneş etrafında dolanır. Ay Dünya ile birlikte Güneş etrafında bir tam tur dolanmasını 365 gün 6 saatte tamamlar.

NOT: Ay’ın dönme ve dolanma süresi birbirine eşittir. Bunun sonucunda Dünya’dan baktığımızda Ay’ın hep aynı yüzünü görürüz.

AYIN DÖNME VE DOLANMA HAREKETİ – Döndü Topkaya

AY’IN EVRELERİ

Ay’ın Dünya etrafında dolanırken Güneş’ten ışık aldığı bölgelerin sürekli olarak değişmesinden dolayı Dünya’dan bakınca farklı şekillerde görünmesine AY’IN EVRELERİ denir.

Ay’ın Evreleri yaklaşık 29,5 günde tamamlanır. Bu sebeple 29,5 gün takvimdeki bir ayı oluşturur.

AY’IN ANA EVRELERİ

YENİ AY

  • Bu evrede Ay, Dünya ile Güneş arasındadır. Ay’ın Güneş’ten ışık alan kısmı Dünya’ya dönük olmadığı için bu evrede Ay Dünya’dan görünmez.

İLK DÖRDÜN

  • Yeni Ay evresinden bir hafta sonra görülür.
  • Ay’ın Dünya’dan parlak görünen tarafı sağ tarafıdır.
  • “D” harfine benzer.

DOLUNAY

  • İlk Dördün evresinden bir hafta sonra görülür.
  • Ay’ın tamamı parlak görünür.
  • Dünya Güneş ile Ay’ın arasındadır.

SON DÖRDÜN

  • Dolunay evresinden bir hafta sonra görülür.
  • Ay’ın Dünya’dan görülen parlak yüzeyi sol tarafıdır.
  • Ters “D” harfine benzer.

AY’IN ARA EVRELERİ

HİLAL

Yeni Ay ile İlk Dördün evreleri arasında görülür. Ters C harfine benzer.

ŞİŞKİN AY

İlk Dördün ile Dolunay evreleri arasında görülür.

ŞİŞKİN AY

Dolunay ile Son Dördün evreleri arasında görülür.

HİLAL

Son Dördün ile Yeni Ay evreleri arasında görülür. C harfine benzer.

AYIN EVRELERİ GİF – Döndü Topkaya

TEBRİKLER KONU ÖZETİNİ TAMAMLADINIZ !

Öğrendiklerinizi pekiştirmek için eğlenceli içeriklerimize göz atmak ister misiniz?

OYUN BULMACA VE MİNİ QUİZLER
ETKİLEŞİMLİ KONU İÇERİĞİ

5.Sınıf Ayın Hareketleri Ve Evreleri Konu Özeti

---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
—Döndü TOPKAYA                                                                                                                                      Fen Bilimleri Öğretmeni

Fenozom’u Takip Edin!

Fenozom’u takip edin!

5.SINIF 4.ÜNİTE MADDENİN HAL DEĞİŞİMİ

Döndü Topkaya 5.SINIF, 5.ÜNİTE, KONU ÖZETLERİ , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
5.Sınıf 5.Ünite Maddenin Hal Değişimi Konu Özeti

5.Sınıf 4.Ünite Maddenin Hal Değişimi Konu Özeti

MADDENİN HAL DEĞİŞİMİ

MADDENİN HAL DEĞİŞİMİ

Maddenin ısı alarak veya ısı vererek bir halden diğer hale geçmesine HAL DEĞİŞİMİ denir.

ERİME

  • Maddenin ısı alarak katı halden sıvı hale geçmesidir.
  • Erime sırasında madde dışarıdan ısı alır.
  • Saf maddeler erime esnasında ısı aldıkları halde sıcaklıkları, erime bitene kadar sabit kalır.

ÖRNEKLER

  • Dondurmanın sıcak havada erimesi
  • Çikolatanın erimesi
  • Tereyağın ısıtıldığında erimesi

ÖRNEKLER

  • Kar oluşumu
  • Suyun buz haline gelmesi
  • Sıvı demirin şekil verildikten sonra donması

DONMA

  • Maddenin ısı vererek sıvı halden katı hale geçmesidir.
  • Donma sırasında madde ortama ısı verir.
  • Donma sırasında saf maddelerin sıcaklığı sabit kalır.

BUHARLAŞMA

  • Maddenin ısı alarak sıvı halden gaz hale geçmesidir.
  • Buharlaşma sırasında madde dışarıdan ısı alır.
  • Kaynama sırasında saf maddelerin sıcaklığı sabit kalır.

ÖRNEKLER

  • Elimize kolonya dökülünce kolonya elimizden ısı alarak buharlaşır ve serinlik hissederiz.
  • Açıkta kalan ekmeğin içindeki su buharlaştığı için ekmek kurur.
  • Çamaşır serilen odanın diğer odalardan serin olmasının nedeni ıslak çamaşırlarda bulunan suyun ortamdan ısı alarak buharlaşmasıdır. Böylece çamaşırlar kurur.
  • Yazın denizden çıkınca üşümemizin nedeni üzerimizdeki suyun buharlaşırken vücudumuzdan ısı almasıdır.

YOĞUŞMA

  • Maddenin ısı vererek gaz halden sıvı hale geçmesidir.
  • Yoğuşma sırasında madde dışarıya ısı verir.
  • Yoğuşma sırasında saf maddelerin sıcaklığı sabit kalır.

ÖRNEKLER

  • Buzdolabından çıkan şişelerin dışının buğulanmasının nedeni havadaki su buharının soğuk şişeye temas edince yoğuşmasıdır.
  • Kaynamakta olan suyun buharına kapak tutulunca kapakta su damlacıklarının oluşması buharın ısı kaybederek su haline geçmesidir.
  • Banyo yaparken cam ve aynaların buğulanma nedeni su buharının soğuk ayna ve cama temas ettiğinde yoğuşmasıdır.

SÜBLİMLEŞME

  • Maddenin katı halden sıvı hale geçmeden direk gaz hale geçmesidir.
  • Süblimleşme esnasında madde ısı alır.
  • Süblimleşme sırasında ortamın sıcaklığı azalır.

ÖRNEKLER

  • Naftalinin süblimleşmesi
  • Kurubuza sıcak su dökülünce direk gaz hale geçmesi.

KIRAĞILAŞMA

  • Maddenin gaz halden sıvı hale geçmeden direk katı hale geçmesidir.
  • Kırağılaşma esnasında madde ısı verir.
  • Kırağılaşma sırasında ortamın sıcaklığı artar.

ÖRNEKLER

  • Bazı sabahlar arabaların veya bitki yapraklarının üzerinde ince bir buz tabakası görürüz. Bunun nedeni havadaki su buharının soğuk yüzeylere temas ettiğinde direk buz haline geçmesi yani kırağılaşmadır.
MADDENİN HAL DEĞİŞİMİ gif – Döndü Topkaya

5.Sınıf 4.Ünite Maddenin Hal Değişimi Konu Özeti

---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
—Döndü TOPKAYA                                                                                                                                      Fen Bilimleri Öğretmeni

Fenozom’u Takip Edin!

Fenozom’u takip edin!

5.SINIF 1.ÜNİTE AY’IN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

Döndü Topkaya 1.ÜNİTE, 5.SINIF, KONU ÖZETLERİ , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
5.Sınıf 1.Ünite Ayın Yapısı ve Özellikleri Konu Özeti

5.Sınıf 1.Ünite Ayın Yapısı ve Özellikleri Konu Özeti

AY’IN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

AY

NEDİR?

  • Dünya’mıza en yakın gök cismidir.
  • Dünya’mızın tek doğal uydusudur.

YAPISI VE ŞEKLİ NASILDIR?

  • Ay’ın şeklide Dünya ve Güneş gibi küreye benzer.
  • Dünya Ay’dan büyüktür. Dünya’yı bir futbol topu kadar düşünecek olursak Ay tenis topu kadar olur.
  • Yüzeyi toz tabakası ile kaplıdır.
  • Meteor denilen gök cisimlerinin çarpması sonucu oluşmuş büyük çukurlar vardır. Bunlara KRATER denir.
  • Ay yüzeyinde kayalıklar, vadiler, dağlar vardır.
  • Atmosferi yok denecek kadar incedir.

ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

  • Ay bir ışık kaynağı değildir. Güneş’ten aldığı ışığı yansıttığı için parlak görünür.
  • Dünya’dan hem gündüz hem de gece gözlemlenebilir.
  • Ay’da meteorolojik olaylar görülmez.
  • Ay’da yaşam yoktur.

AY’DA ATMOSFER OLMAMASININ SONUÇLARI NELERDİR?

  • Rüzgar, yağış gibi hava olayları Ay’da görülmez.
  • Rüzgar ve yağış olmaması yüzeydeki toz tabakasının bozulmadan kalmasını sağlar.
  • Gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkı çok olur.

AY’DA YAŞAM OLMASI İÇİN NELERE İHTİYAÇ VARDIR?

  • Oksijen ve su olmalıdır.
  • Atmosfer biraz daha kalın olmalıdır çünkü atmosfer Güneş’ten gelen zararlı ışınları süzer.
  • Yer çekimi kuvveti biraz daha fazla olmalıdır.

UZAY İLE İLGİLİ “İLK-LER”

  • Dünya’nın ilk yapay uydusu Sputnik 1 uzaya gönderilen ilk araçtır. 4 Ekim 1957
  • Uzaya gönderilen ilk canlı Sputnik 2 ile gönderilen Laika isimli köpektir. 3 Kasım 1957
  • Uzaya giden ilk insan Vostok uzay aracı ile uzay yolculuğuna çıkan Yuri Gagarindir. 12 Nisan 1961
  • Ay’a ayak basan ilk insan Apollo 11 ile aya inen astronot Neil Armstrongdur. 16 Temmuz 1969

5.Sınıf 1.Ünite Ayın Yapısı ve Özellikleri Konu Özeti

---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
—Döndü TOPKAYA                                                                                                                                      Fen Bilimleri Öğretmeni

Fenozom’u Takip Edin!

5.SINIF 1.ÜNİTE GÜNEŞ’İN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

Döndü Topkaya 1.ÜNİTE, 5.SINIF, KONU ÖZETLERİ , , , , , , , , , , , , , , , , ,
5.Sınıf 1.Ünite Güneşin Yapısı ve Özellikleri Konu Özeti

5.Sınıf 1.Ünite Güneşin Yapısı ve Özellikleri Konu Özeti

GÜNEŞ’İN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

GÜNEŞ

NEDİR?

  • Dünya’mıza en yakın yıldızdır.
  • Kendi enerjisini kendisi üreten orta büyüklükte bir yıldızdır.

YAPISINDA NELER VAR?

  • %73 Hidrojen
  • %25 Helyum
  • %2 diğer elementler

NASIL ENERJİ ÜRETİR?

  • Güneş’te çok büyük patlamalar meydana gelmektedir. Bu patlamalar yapısındaki Hidrojenin Helyuma dönüşmesi ile olur. Bu esnada Güneş çok büyük miktarda enerji kazanır.

GÜNEŞ’İN ÖZELLİKLERİ

  • Güneş de Dünya gibi katmanlardan oluşur.
  • Güneş kendi etrafında döner. Galileo Galilei Güneş üzerinde bulunan lekelerin yer değiştirdiğini gözlemlemiş ve Güneş’in kendi etrafında döndüğünü söylemiştir.
  • Güneş yüzeyinde bazı bölgeler etrafına göre daha soğuktur ve Dünya’dan bakıldığında koyu renkte görünür. Bunlara Güneş lekeleri denir.
  • Güneş’e özel filtreli gözlükler veya filtreli araçlar dışında başka bir araçla(dürbün, mercek, teleskop, kamera vb.) veya çıplak gözle bakmak tehlikelidir.
  • Güneş’in Dünya’ya uzaklığı yaklaşık 150 milyon km’dir.
  • Güneş’in sıcaklığı yüzeyde 6000 0C ve içinde ise 15 milyon 0C ‘yi bulur.

GÜNEŞ DÜNYA VE AY’IN BÜYÜKLÜKLERİNİ KIYASLAYALIM

5.Sınıf 1.Ünite Güneşin Yapısı ve Özellikleri Konu Özeti

DÜNYA’DAN BAKINCA GÜNEŞ VE AY NEDEN AYNI BÜYÜKLÜKTE GÖRÜNÜR?

Dünya’dan bakılınca Güneş ve Ay nerdeyse aynı büyüklükte görünür. Bunun nedeni Güneş’in Dünya’mıza çok uzak iken(150 milyon km) Ay’ın Dünya’mıza Güneş’e göre yakın(384 bin km) olmasıdır. Uzaktaki cisimler daha küçük görünür.

5.Sınıf 1.Ünite Güneşin Yapısı ve Özellikleri Konu Özeti

5.Sınıf 1.Ünite Güneşin Yapısı ve Özellikleri Konu Özeti

---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
—Döndü TOPKAYA                                                                                                                                      Fen Bilimleri Öğretmeni

Fenozom’u Takip Edin!

Fenozom’u takip edin!

6.SINIF GÜNEŞ VE AY TUTULMALARI

Döndü Topkaya 1.ÜNİTE, 6.SINIF, KONU ÖZETLERİ , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
6.Sınıf 1.Ünite Güneş ve Ay Tutulması Konu Özeti

6.Sınıf 1.Ünite Güneş ve Ay Tutulması Konu Özeti

GÜNEŞ VE AY TUTULMALARI

A-GÜNEŞ TUTULMASI NEDİR?

Ay’ın dolanması esnasında Güneş ile Dünya arasına girmesi sonucu Güneş’in bir kısmının veya tamamının kararmasına GÜNEŞ TUTULMASI denir.

GÜNEŞ TUTULMASI NASIL OLUŞUR?

  • Bazı zamanlarda Güneş Dünya ve Ay aynı doğrultuda yer alır. Böyle zamanlarda Güneş ile Dünya’nın arasına giren Ay’ın gölgesi Dünya üzerinde belirli alanlara düşer.
  • Ay Güneş ışığının Dünya’ya gelmesini engeller ve birkaç kilometrelik alanda gölge oluşur.
  • Bu gölgede bulunan insanlar Güneş’i göremezler. Bu olaya TAM TUTULMA denir.
  • Gölgenin çevresinde kalan insanlar Güneş’in bir bölümünü karanlık görürler. Bu olaya PARÇALI TUTULMA denir.
GÜNEŞ TUTULMASI – Döndü Topkaya
  • Güneş tutulması Ay’ın yeniay evresinde gerçekleşir fakat her yeniay evresinde Güneş Tutulması gerçekleşmez.
  • Güneş Tutulması yılda en az iki en fazla beş defa gerçekleşebilmektedir.
  • Güneş tutulması esnasında GÜNEŞ-AY-DÜNYA sıralaması oluşur.
GÜNEŞ TUTULMASI

ÖNEMLİ BİLGİ: Güneş Tutulması esnasında Güneş’e doğrudan çıplak gözle bakmak tehlikelidir.

B-AY TUTULMASI NEDİR?

Ay’ın yörüngede dolanırken Dünya ve Güneş ile aynı doğrultuya geldiğinde Dünya’nın arka tarafında iken gölgede kalmasına AY TUTULMASI denir.

AY TUTULMASI
  • Güneş Dünya ve Ay aynı doğrultuda iken Ay Dünya’nın gölgesine girerse görünmez olur ve TAM TUTULMA gerçekleşir.
  • Eğer Ay’ın bir bölümü Dünya’nın gölgesine girerse PARÇALI TUTULMA gerçekleşir.
  • Ay tutulması ayın Dolunay evresinde gerçekleşir.Fakat her Dolunay evresinde Ay Tutulması gerçekleşmeyebilir.

TAM AY TUTULMASI

TAM AY TUTULMASI – Döndü Topkaya

PARÇALI AY TUTULMASI

PARÇALI AY TUTULMASI – Döndü Topkaya

6.Sınıf 1.Ünite Güneş ve Ay Tutulması Konu Özeti

---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
—Döndü TOPKAYA                                                                                                                                      Fen Bilimleri Öğretmeni

Fenozom’u Takip Edin!

Fenozom’u takip edin!

6.SINIF 1.ÜNİTE GÜNEŞ SİSTEMİ

Döndü Topkaya 1.ÜNİTE, 6.SINIF, KONU ÖZETLERİ , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
6.Sınıf 1.Ünite Güneş Sistemi Konu Özeti

6.Sınıf 1.Ünite Güneş Sistemi Konu Özeti

GÜNEŞ SİSTEMİ

GÜNEŞ SİSTEMİ NEDİR?

Güneş ile birlikte çevresinde dolanan gezegen, uydu, asteroid ve meteor gibi çeşitli gök cisimlerinden oluşan sisteme GÜNEŞ SİSTEMİ denir.

GEZEGEN

Bir Yıldızın yörüngesinde dolanan karasal veya gazsal yapıdaki kürelere denir.

UYDU

Gezegenlerinin etrafında dönen gök cisimleridir.

METEOR

Uzaydan Dünyanın atmosferine girerek sürtünme sonucu yanan taş parçalarına METEOR denir. Atmosferde tamamen yanmadan yeryüzüne ulaşan meteorlara GÖKTAŞI denir. Yere düştüğünde açılan çukura Göktaşı Çukuru denir. Atmosferden geçerken yanarak geçtiği için halk arasında kayan yıldız olarak bilinir.

ASTEROİD

Daha çok Mars ile Jüpiter arasında dolanan metal ve kaya parçalarıdır.

GÜNEŞ SİSTEMİNDEKİ GEZEGENLER

GÜNEŞ-MERKÜR-VENÜS-DÜNYA-MARS-JÜPİTER-SATÜRN-URANÜS-NEPTÜN

YAPILARINA GÖRE GEZEGENLER

İÇ GEZEGENLER

(KARASAL)

  • MERKÜR
  • VENÜS
  • DÜNYA
  • MARS

DIŞ GEZEGENLER

(GAZSAL)

  • JÜPİTER
  • SATÜRN
  • URANUS
  • NEPTÜN
GÜNEŞ SİSTEMİ – Döndü Topkaya

GÜNEŞ SİSTEMİNDEKİ GEZEGENLERİN ÖZELLİKLERİ

MERKÜR

  • Güneş’e en yakın ve aynı zamanda en küçük gezegendir.
  • Çapı Dünya çapının %35’i kadardır.
  • Yüzey sıcaklığı 350 0C’ ye ulaşabilmektedir.
  • Uydu ve halkası yoktur.
  • Karasal yapıdadır.
  • İç gezegendir.

VENÜS

  • Güneş’e en yakın ikinci gezegendir.
  • Çapı Dünyanın çapının %95’i kadardır.
  • Yüzey sıcaklığı 460 0C’ye ulaşabilmektedir.
  • Uydusu ve halkası yoktur.
  • Halk arasında Çoban Yıldızı olarak bilinir.
  • Karasal yapıdadır.
  • İç gezegendir.

DÜNYA

  • Günes’e yakınlık olarak üçüncü sıradadır.
  • Canlı yaşamının olduğu bilinen tek gezegendir.
  • Yüzey sıcaklığı canlı yaşamı için uygundur.
  • Bir tane uydusu vardır.(Ay)
  • Halkası yoktur.
  • Karasal yapıdadır.
  • İç gezegendir.

MARS

  • Güneş’e en yakın dördüncü gezegendir.
  • Çapı Dünya’nın çapının yaklaşık %50 ‘si kadardır.
  • Yüzey sıcaklığı -140 0C ‘ye ulaşabilmektedir.
  • İki tane doğal uydusu vardır.( Phobos ve Deimos)
  • Halkası yoktur.
  • Halk arasında “Kızıl Gezegen” olarak bilinir.
  • Karasal yapıdadır.
  • İç gezegendir.

JÜPİTER

  • Güneş’e uzaklık olarak beşinci sırada yer alır.
  • Güneş sistemindeki en büyük gezegendir.
  • “Dev Gezegen” olarak bilinir.
  • Yüzey sıcaklığı -110 0C’ye ulaşabilmektedir.
  • Bilinen 79 doğal uydusu vardır.(Bazıları; Europa, Callisto, Io, Ganimede)
  • İnce bir halkası vardır.
  • Gazsal yapıdadır.
  • Dış gezegendir.
  • Üzerinde bulunan büyük kırmızı leke devasa bir fırtınadır.

SATÜRN

  • Güneş’e uzaklık olarak altıncı gezegendir.
  • Çapı Dünya’nın çapının yaklaşık 10 katıdır.
  • Yüzey sıcaklığı -140 0C’ye ulaşabilmektedir.
  • Günümüz itibariyle bilinen 82 uydusu vardır. (Tethys, Dione, Rhea, Titan, Lapetus..)
  • Halk arasında “Halkalı Gezegen” olarak bilinir.
  • Gazsal yapıdadır.
  • Dış gezegendir.

URANÜS

  • Güneş’e uzaklık olarak yedinci sıradadır.
  • Çapı Dünya’nın çapının yaklaşık dört katıdır.
  • Yüzey sıcaklığı -195 0C ‘ye ulaşabilmektedir.
  • Günümüzde bilinen 27 doğal uydusu vardır.(Miranda, Ariel, Oberon, Titania…)
  • Halkası vardır.
  • Güneş sisteminde yatay olarak dönen tek gezegendir.

NEPTÜN

  • Güneş’e en uzak gezegendir.
  • Çapı Dünya’nın çapının yaklaşık 4 katıdır.
  • Yüzey sıcaklığı -215 0C ‘ye ulaşabilmektedir.
  • Günümüzde bilinen 14 uydusu vardır.(Nereid, Proteus, Triton…)
  • Halkası vardır. Uranüs’ün ikizi olarak bilinir.
  • Gazsal yapıdadır.
  • Dış gezegendir.
  • Yüzeyinde bulunan metan gazı mavi rengini verir.

GEZEGENLERİN BÜYÜKTEN KÜÇÜĞE SIRALAMASI

GÜNEŞ SİSTEMİMİZ – Döndü Topkaya

6.Sınıf 1.Ünite Güneş Sistemi Konu Özeti

---<span class="has-inline-color has-white-color">Döndü TOPKAYA</span>
—Döndü TOPKAYA
—Fen Bilimleri Öğretmeni

Fenozom’u Takip Edin!

Fenozom’u takip edin !

Top