7.Sınıf 1.Ünite Uzay Araştırmaları Konu Özeti
UZAY ARAŞTIRMALARI
UZAY ARAŞTIRMALARI
İnsanlar ilk zamanlardan beri gökyüzü gözlemi yapmaktadır fakat gelişen teknoloji ile bu gözlemler bilimsel hale gelmiştir. Gelişen uzay teknolojileri ile astronomi(gök bilimi) ortaya çıkmıştır.
UZAY ARAŞTIRMALARINDA KULLANILAN ARAÇLAR
ROKETLER
- Herhangi bir uzay aracını uzaya çıkarmak için kullanılan uzay araçlarıdır.
- Roket yakıtının yanması ile oluşan sıcak gazlar egzozdan yere çarparak itici güç oluşturur ve bu şekilde roket uzaya fırlatılır.
- Roketin görevi uzay aracını atmosferin dışına çıkarmaktır.
- Uzay aracı roketten ayrılıp yörüngeye yerleşirken roket parçaları yörüngede etrafa dağılır.
- Roketler tek kullanımlıktır fakat tekrar fırlatılmasına ait çalışmalar yapılmaktadır.
- İlk roket Sovyetler Birliği tarafından gönderilmiştir.
UZAY MEKİĞİ
- Uzayda hareket ederken iniş kalkış yapabilen ve yön değiştirebilen araçlardır.
- Uzay araştırmaları için insan taşıma, bir uyduyu yörüngeye yerleştirme görevlerinde kullanılabilirler.
- Tekrar tekrar kullanılabilen araçlardır.
UZAY SONDASI
- Gök cisimlerini incelemek amacıyla gök cisminin yüzeyine veya yörüngesine gönderilen, uzaktan kumanda ile kontrol edilebilen robotik araçlardır.
- İnsansız uzay araçlarıdır.
- Gezegen yüzeyinden fotoğraf çekme, atmosferini araştırma gibi görevler için gezegenler arası boşluğa gönderilebilir.
UZAY İSTASYONU
- Dünya’nın yörüngesinde dolanan ve uzaya giden astronotların uzay araştırmaları ve çeşitli deneyler yapmalarına olanak sağlayan uzay araçlarıdır.
- En büyüğü Uluslararası Uzay İstasyonudur.(ISS)
- On altı ülkeye aittir ve yaklaşık bir futbol sahası büyüklüğündedir.
- Dünya etrafındaki dolanmasını 90 dakikada tamamlar.
UZAY TELESKOBU
- Gök cisimleri hakkında bilgi edinmemizi sağlayan uzay araçlarıdır.
- Hubble
- James Webb
YAPAY UYDU
- İnsanlar tarafından yapılan ve Dünya yörüngesine yerleştirilen uzay araçlarıdır.
- Meteoroloji, yer gözlemi, haberleşme, haritacılık, şehir planlama, gök cisimlerini gözlemleme ve askeri alanlarda kullanılmak üzere gönderilirler.
YAPAY UYDULARIMIZ
HABERLEŞME
AKTİF
- TÜRKSAT 3A
- TÜRKSAT 4A
- TÜRKSAT 4B
- TÜRKSAT 5A
- TÜRKSAT 5B
PASİF
- TÜRKSAT 1A
- TÜRKSAT 1B
- TÜRKSAT 1C
- TÜRKSAT 2A
GÖZLEM-KEŞİF
AKTİF
- GÖKTÜRK 2
- GÖKTÜRK 1
- İMECE
PASİF
- BİLSAT
- RASAT
UZAY KİRLİLİĞİ
Dünya’nın çevresinde, değişik yörüngelerde dönen ve artık herhangi bir işlevi olmayan, insan yapımı cisimlerin tümü, Uzay Kirliliği olarak adlandırılır. Bunların arasında ömrünü tüketmiş uyduların yanı sıra roketlerin uzaya bırakılan üst parçaları ve yörüngede oluşan patlamaların artıkları vardır. Tüm bu işe yaramayan cisimler, roket parçaları, ölü uydular, yakıt tankları ve uzay aracı artıkları, günümüzde Dünya çevresinde dolanan bir çeşit hurda yığını oluşturdular. Uzay kirliliği normal insanlar için büyük bir tehdit oluşturmasa da ilerideki uzay araştırmaları ve hayatımızı kolaylaştıran uydular için oldukça büyük bir tehdit.
Nedenleri:
- Uzaya gönderilen uyduların ve diğer objelerin işlevsiz kaldıktan sonra orada kalması.
- Uzayda uyduların çarpışması veya kaza sonucu enkaz oluşturmaları.
- Uzaya gönderilirken roketten bırakılan parçalar.
- Uzay istasyonuna bırakılan çöpler.
- Uydulara ve diğer uzay araçlarına çarpan asteroidler.
- Uzaya gönderilen uyduların ve diğer objelerin bıraktıkları atıklar.
Olası sonuçları:
- Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) astronotlar için artan risk yüzünden kaybedilen yaşamlar artabilir.
- Uzay araştırmaları sekteye uğrayabilir.
UZAY TEKNOLOJİLERİNİN GÜNLÜK HAYATA KATKILARI
- Dijital termometre
- Oyun konsolu
- Telefon
- Televizyon
- Diş teli
- Güneş panelleri
- Dijital saat
- Alüminyum folyo
- İşitme cihazı
- Yapay kalp pompası
- Streç film
- Yanmaz kıyafetler
- MR cihazı
- Bebek maması
- Dondurulan besinler
- Tükenmez kalem
- Teflon
- Navigasyon
TELESKOPLAR
YER TABANLI
A-OPTİK TELESKOPLAR
1. MERCEKLİ TELESKOP
İnce ve kalın kenarlı merceklerden oluşur.
2.AYNALI TELESKOP
Çukur ayna kullanılır.
3. BİLEŞİK (KATADİYOPTRİK) TELESKOP
Çukur ayna ve mercekler birlikte kullanılır.
B-RADYO TELESKOPLARI
Gök cisimlerinden gelen radyo dalgalarını toplayarak bilgisayar üzerinde görüntüye çevirir. Havanın bulutlu olması gözlem yapmaya engel değildir.
UZAY TABANLI
Olumsuz hava koşullarından etkilenmeden gözlem yapma avantajı sağlar.
HUBBLE UZAY TELESKOPU
JAMES WEBB UZAY TELESKOPU
RASATHANELER
Gökyüzü gözlemi yapmak üzere kurulan ve içerisinde çok sayıda teleskop bulunan yerlerdir.
Rasathaneler nerelere kurulabilir?
- Deprem bölgeleri üzerinde olmamalıdır.
- Işık kirliliğinden etkilenmemesi için şehir dışında olmalıdır.
- Hava kirliliğinin çok az olduğu yerler tercih edilmelidir.
- Az bulutlu bölgeler tercih edilmelidir.
- Havadaki nem oranı düşük olmalıdır.
- Çevrede Tv veya radyo yayını yapan yerler olmamalıdır.
- Yüksek yerler tercih edilmelidir.
ÜNLÜ GÖKBİLİMCİLER
Nikolas Kopernik (Nicolaus Copernicus) 1473 – 1543.
Güneş sisteminin yeryüzünde değil güneşin merkezinde olduğu inancını açıklayan astronomdur.
Johannes Kepler 1571 – 1630
Gezegenlerin Güneş etrafında eliptik yörüngede dolandığını keşfetti.
Ali Kuşcu
Gezegenlerin ve Ay’ın hareketlerini incelemiştir. İstanbul’un enlem ve boylamını hesaplamıştır. Ay haritası çıkaran ilk bilim insanıdır.
Galileo Galilei 1564 – 1642.
Teleskopun icadından sonra onu bilimsel olarak gözlem yapmada kullanan ilk gökbilimcidir. Ay yüzeyini, Güneş lekelerini, Jüpiter’i gözlemledi. Dünya’nın Güneş etrafında döndüğünü söyleyen ilk bilim insanıdır.
Georges Lemaître 1894 – 1966.
Einstein’ın genel görelilik kuramından yararlanarak, Uzayın ve evrenin genişlediğini keşfetti; Hubble yasasını keşfetti; Bigbang teorisini öne sürdü.
Uluğ Bey
Semerkant rasathanesini kurmuştur. Bir yılın uzunluğunu 365 gün 6 saat 10 dakika olarak hesaplamıştır.
Edwin Hubble 1889 – 1953.
Kendi galaksilerimizin ötesinde galaksiler olduğunu keşfetti.Ayrıca ünlü Hubble Uzay Teleskobu, ismini astronom Edwin Hubble’dan almaktadır. Hubble, Bigbang teorisinin en büyük ispatçılarından biridir.
Isaac Newton 1643- 1727
Evrensel çekim yasası ve hareket yasaları ile doğa anlayışımızı derinden değiştirdi; fizik bilimlerine hakim olan matematik alanı olan kalkülüsü icat etti; iki terimli teoremi genelleştirdi; ilk yansıtıcı teleskopu yaptı; Güneş ışığının gökkuşağının tüm renklerinden yapıldığını gösterdi.
Caca Bey
Cacabey medresesini kurmuştur ve burası astronomi okulu olarak kullanılmıştır.
Ömer Hayyam (Omar Hayyam) 1048 – 1131.
Bir şair, filozof ve bilim insanı olan Hayyam, bir yılın uzunluğunu şimdiye kadarki en doğru değere göre hesapladı. Ayrıca konik kesitlerin kesişimlerinin kübik denklemlerin geometrik çözümlerini elde etmek için nasıl kullanılabileceğini gösterdi.
Batlamyus (Ptolemy) AD c. 100 – c. 170.
Klaudyos Batlamyus, İskenderiyeli Yunan matematikçi, coğrafyacı ve astronom. Konumları, göreli parlaklıkları ve takımyıldızlarıyla binden fazla yıldızın yer aldığı bir katalog içeren Almagest’in yazarı. Gezegenlerin hareketlerini tahmin eden matematiksel modeli, neredeyse 1.500 yıldır eşsizdi
El Biruni
Güneş ve gezegenlerin eğimlerini bulmuş ve Dünya çapını gerçeğe en yakın şekilde hesaplamıştır.
UZAYIN İLKLERİ
- Uzaya çıkan ilk canlı- Laika isimli bir köpek
- Uzaya gönderilen ilk yapay uydu-Sputnik 1/ Rusya-1957
- Ay’a ilk yolculuk-1969 Neil Armstrong
- Uzay’a giden ilk insan-1961 Yuri Gagarin/ Vostok uzay aracı
- İlk uzay yürüyüşü-Aleksey Arkhipoviç Leonov 1965
7.Sınıf 1.Ünite Uzay Araştırmaları Konu Özeti
Fenozom’u Takip Edin!
