8.Sınıf 1.Ünite Mevsimlerin Oluşumu Konu Özeti
MEVSİMLERİN OLUŞUMU
MEVSİMLER NASIL OLUŞUR?
Mevsimlerin oluşumunda 2 temel olay etkilidir.
- Dünya’nın Güneş etrafında dolanma hareketi yapması
- Dünya’nın ekseninin 23 derece 27 dakika eğik olması
NOT !
Mevsimlerin oluşumunda Dünya’nın Güneş’e yaklaşması veya uzaklaşmasının etkili olduğu düşünülür. Bilinenin aksine Dünya’nın Güneş’e en yakın olduğu Ocak ayında kuzey yarım kürede kış yaşanırken, en uzak olduğu Temmuz ayında yaz mevsimi yaşanmaktadır. Bu durumda Güneş’e olan mesafenin mevsimlerin oluşumunda etkili olmadığını net bir şekilde görmekteyiz.
1-DÜNYA’NIN GÜNEŞ ETRAFINDA DOLANMA HAREKETİ
Dünya Güneş etrafında belirli bir yörüngede dolanır. Bu yörünge de dolanırken sürekli konumu değişir. Güneş ışığının Dünya üzerinde dik olarak geldiği bölgeler bu şekilde değişiklik göstermiş olur. Eğer Dünya dolanma hareketi yapmamış olsaydı Güneş ışınları hep aynı bölgeye dik olarak gelecek ve o bölgede hep aynı mevsim yaşanmış olacaktı.
2-DÜNYA’NIN EKSEN EĞİKLİĞİ
Dünya’nın ekseni 230 27” (23 derece 27 dakika) eğiktir. Bu eğiklikten dolayı Güneş etrafında dolanırken Güneş ışınlarının dik geldiği bölgeler sürekli değişiklik gösterir. Dünya Kuzey ve Güney yarım küre olmak üzere iki yarım küreden oluşur. Dünya Resim 1’deki konumdayken Güneş ışınları Güney yarım küreye dik gelir. Resim 2′ deki konuma geldiğinde ise Güneş ışınları Kuzey yarım küreye dik gelir. Eksen eğikliği olmasaydı bütün konumlarda Güneş ışınları Kuzey ve Güney yarım küreye eşit şekilde dağılırdı. Bu da Dünya’nın her yerinde değişmeyen tek mevsim yaşanmasına neden olurdu.
EKSEN EĞİKLİĞİ OLMASAYDI
- Dünya’nın her yerinde yıl boyunca gece ve gündüz süresi eşit olurdu.
- Güneş ışınları yıl boyunca Ekvator’a dik gelirdi, geriye kalan bölgelerde yıl boyu hep aynı açıyla ışınları alırdı.
- Birim yüzeye düşen ortalama enerji aynı bölgede yıl boyunca aynı olurdu.
- Güneş’in yıl boyunca doğduğu yer ve battığı yer değişmezdi.
- Dünya’nın her yerinde değişmeyen sabit mevsim oluşurdu.
- Dünya’nın her yerinde aynı konumda yıl boyunca öğle vakti gölge boyu değişmezdi.
- Kutup noktalarında gece ve gündüz süresi Dünya’nın diğer bölgeleri ile eşit olurdu.
DÜNYANIN EKSEN EĞİKLİĞİ – Döndü Topkaya
21 HAZİRAN
- Güneş ışınları Kuzey Yarım Küre’ de YENGEÇ DÖNENCESİ’ ne dik olarak gelir. Güneş ışınlarının öğle vakti dik olarak geldiği enleme Yengeç Dönencesi denir.
- Kuzey Yarım Kürede Yaz , Güney Yarım Kürede Kış başlangıcıdır.
- Kuzey Yarım Kürede en uzun gündüz yaşanır ve bu tarihten sonra gündüz süreleri kısalmaya başlar.
- Güney Yarım Kürede en uzun gece yaşanır ve bu tarihten sonra geceler kısalmaya başlar.
- Dünya üzerinde herhangi bir noktadan Kuzeye doğru gidildikçe gündüz süresi uzar.
21 ARALIK
- Güneş ışınları Güney Yarım Küre’ye dik gelir.
- Güney Yarım Küre’de öğle vakti Güneş ışınlarının dik olarak geldiği enleme OĞLAK DÖNENCESİ denir.
- Bu tarihten itibaren Güney Yarım Küre’de Yaz, Kuzey Yarım Küre’de Kış yaşanır.
- Güney Yarım Küre’de en uzun gündüz , Kuzey Yarım Küre’de en uzun gece yaşanır. Bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’de geceler, Güney Yarım Küre’de gündüzler kısalmaya başlar.
- Bu tarihte Dünyanın herhangi bir yerinden Güneye doğru gidildikçe gündüzler uzar.
21 MART
- Güneş ışınları öğle vakti EKVATOR’ a dik gelir.
- Dünyanın her yerinde gece-gündüz eşitliği ( EKİNOKS) yaşanır.
- Bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’ de İlkbahar, Güney Yarım Küre’de Sonbahar yaşanır.
- Kuzey Kutup Noktasında 6 aylık gündüz , Güney Kutup Noktasında 6 aylık gece başlar.
23 EYLÜL
- Güneş ışınları öğle vakti EKVATOR’ a dik gelir.
- Dünyanın her yerinde gece-gündüz eşitliği ( EKİNOKS) yaşanır.
- Bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’ de Sonbahar, Güney Yarım Küre’de İlkbahar yaşanır.
- Güney Kutup Noktasında 6 aylık gündüz , Kuzey Kutup Noktasında 6 aylık gece başlar.
NOT !
Ekvator Güneş ışınlarını yılda iki kez tam dik açı ile alır. (21 Mart ve 23 Eylül). Diğer günlerde ise dike yakın açı ile alır. Buna rağmen üzerinde gece ve gündüz süreleri her gün eşittir. Ekvator üzerindeki yerlerde yıl boyunca gece ve gündüz süreleri eşittir.
Işınların bir yüzeye dik olarak gelmesi birim yüzeye düşen ışın miktarının fazla olmasına sebep olur. Dünya yüzeyinde ışınların dik geldiği bölgede birim yüzeye düşen ışın miktarı fazla olur ve yaz mevsimi yaşanır.
21 HAZİRAN
- Güneş ışınları Yengeç dönencesine dik açı ile gelir.
- Aydınlanma çemberi Güney kutup dairesini teğet geçer.
- Kuzey kutup noktasında gündüz, Güney kutup noktasında gece yaşanmaktadır.
21 ARALIK
- Güneş ışınları Oğlak dönencesine dik açı ile gelir.
- Aydınlanma çemberi Kuzey kutup dairesini teğet geçer.
- Kuzey kutup noktasında gece, Güney kutup noktasında gündüz yaşanmaktadır.
21 MART-23 EYLÜL
- Güneş ışınları Ekvatora dik açı ile gelir.
- Dünya’nın her yerinde gece ve gündüz eşitliği oluşur.(Ekinoks)
- Aydınlanma çemberi Kuzey ve Güney kutup noktalarını teğet geçer.
- 21 MART Kuzey kutup noktasında 6 aylık gündüzün Güney kutup noktasında 6 aylık gecenin başlangıç tarihidir.
- 23 EYLÜL Kuzey kutup noktasında 6 aylık gecenin Güney kutup noktasında 6 aylık gündüzün başlangıç tarihidir.
8.Sınıf 1.Ünite Mevsimlerin Oluşumu Konu Özeti
Fenozom’u Takip Edin!
Fenozom’u takip edin!
